سیم کشی ساختمان یکی از اصلی‌ترین عملیات در آماده‌سازی ساختمان‌ها محسوب می‌شود که برای دستیابی به یک نتیجه‌ی مطلوب، باید تمام استاندارهای لازم و ضروری آن رعایت شود و طبق اساسنامه‌ی اجرایی و مقررات، سیم کشی و شبکه‌ی برق ساختمان انجام شود. سیم کشی ساختمان بایستی توسط افراد متخصص صورت گیرد، چرا که ارائه‌ی نقشه‌ی صحیح برق‌رسانی و اجرای درست آن، نیازمند تجربه و تخصص است و اگر برقکار در به انجام رساندن آن دچار خطا و اشتباه شود، برای ساکنان مشکلات دائمی را بوجود خواهد آورد؛ به‌خصوص چون که دسترسی به بسیاری از بخش‌های داخلی ساختمان پس از سکونت، مشکل است. همچنین این کار باید به‌گونه‌ای انجام شود که مطابق استانداردها باشد و در صورت بروز مشکل طی سال‌های بعد، متخصصان دیگر بتوانند به عیب‌یابی و رفع آن بپردازند.
از جمله مشکلاتی که در صورت عدم سیم‌کشی مناسب ممکن است رخ دهد، می‌توان عدم قرارگیری پریز و کلیدهای برق در جای صحیح، احتمال آسیب به وسایل برقی، افت ولتاژ و مشاهده‌ی خرابی‌های زیاد و … را نام برد. بنابراین حواستان باشد که انجام این کار را به یک شرکت قابل اعتماد و افراد معتبر و متبحر، بسپارید.
انواع سیم در سیم کشی
از هر لحاظ (کاربرد صحیح، عدم بروز مشکل، انتخاب مقرون به صرفه و …) برای اجرای صحیح و استاندارد سیم کشی ساختمان،آشنا بودن با انواع سیم لازم است. از انواع سیم مورد استفاده در سیم کشی ساختمان می‌توان به پنج نوع افشان، نیمه افشان، تک رشته‌ای، دو رشته‌ای و مفتولی اشاره کرد که در ادامه به بررسی کلی هر کدام می‌پردازيم.
- افشان: این سیم از کنار هم قرار گرفتن چند رشته هادی بهم پیچیده و عایقی که معمولا از جنس pvc است، تولید می‌شود. این سیم از انعطاف‌پذیری بالاتری نسبت به انواع مفتولی و نیمه‌افشان برخوردار است.
- نیمه افشان: تعداد رشته سیم‌هایی که در نیمه افشان به کار رفته از افشان کمتر بوده، اما سطح مقطع بیشتری دارند.
- مفتولی: NYA نشانه سیم مفتولی است که آن را با این حرف نشان می‌دهند. این سیم حاوی یک رشته هادی است که همانند افشان و نیمه افشان با عایق پوشانده می‌شود. این نوع سیم‌ها به علت عدم برخورداری از انعطاف مناسب، برای جاهایی که نیاز به خم‌شدگی و انعطاف است، چندان مناسب نیستند؛ اما از آنجایی‌که فرم‌دهی و ایستادگی بهتری دارند، برای استفاده در تابلوهای برق و توزیع‌کننده‌ها، کاملا مناسب هستند.
- تک رشته‌ای: نوع دیگر دسته‌بندی سیم‌های برق به تک یا دو رشته‌ای بودن آنها، مربوط می‌شود. معمولا از سیم‌های تک رشته‌ای برای برق‌کشی توکار ساختمان استفاده می‌شود. برای این منظور و مشخص بودن سیم‌ها، طبق استاندارد، برای فاز از سیم رنگ مشکی، برای نول از سیم رنگ آبی و برای ارت از سیم به رنگ سبز و زرد استفاده می‌شود.
- دو رشته ای: اما سیم دو رشته‌ای را در سیم کشی روکار مورد استفاده قرار می‌دهند.
نقشه سیم کشی ساختمان به روش توکار
در کل سیم کشی ساختمان به دو روش روکار و توکار صورت می گیرد. که در این بخش می‌خواهیم نقشه و روش اجرای سیم کشی توکار را مورد بررسی قرار دهیم.
سیم کشی توکار نسبت به روکار شایع تر و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد که در واقع این روش در همه‌ی پروژه‌های ساختمانی اداری، تفریحی و… کاملا مناسب و رایج است. این نوع سیم کشی جلوه‌ی زیبا و ظریفی را به ساختمان می‌دهد و نیز باعث امینت خانه می‌شود. در سیم کشی ساختمان به روش توکار همانطور که از نامش پیدا است از زیر گچ، دیوار و در اصل از زیرکار (داخل دیوار)، سیم عبور داده می‌شود. این نوع سیم کشی در پنج مرحله، اول نقشه کشی و اندازه‌گیری، دوم ترازبندی و علامت‌گذاری، سوم شیار کندن، چهارم قراردادن لوله و سیم‌ها و در آخر نصب تابلو برق، کلید و پریز و اتصالات، انجام می‌گردد. برای آماده کردن مرحله‌ی زیر ساخت در روش سیم کشی توکار، به نصب تابلو‌ی برق و قوطی نیاز است، که پس از آن وارد مرحله سیم کشی و اجرای مدار‌های الکتریکی شده که در این قسمت نیازمند به وسایلی از جمله فازمتر و فنر سیم کشی که هر کدام به ترتیب برای مشخص کردن فاز نول و عبور سیم از درون لوله‌ی برق استفاده می‌شوند، هستیم.
مهم ترین اصول سیم کشی ساختمان
برای اینکه یک برقکار ساختمان بتواند در سیم کشی ساختمان کارش را بصورت حرفه‌ای و تمیز انجام بدهد لازم به ذکر است که باید به یکسری اصول مهم توجه و آنها را رعایت کند. در این بخش می‌می‌خواهیم این اصول را مورد بررسی قراردهیم.
- یکی از مهم‌ترین اصول قرارگیری پریزهاست که از نظر پراکندگی در بخش‌های مختلف خانه وضعیت مطلوبی داشته باشند و ارتفاع آنها از سطح زمین نیز برای پریزهای برق، آنتن و تلفن در حد 40 سانتیمتر از سطح زمین، مناسب است.
- برای کلیدهای مربوط به چراغ‌ها نیز بایستی‌که محل قرارگیری کلیدها مناسب و نزدیک به چراغ باشد و ارتفاع آن نیز 110-120 سانتیمتر. همچنین برای عدم دسترسی کودکان، پریزهای برق را نیز بهتر است در این ارتفاع وصل کرد.
- نزدیک بودن بیش از اندازه‌ی سرپیچ‌ها به سقف و یا کف خانه استاندار نیست و باید در جای مناسب ساختمان نصب شوند.
- رنگ سیم‌ها در سیم‌کشی مطابق با استاندارد صورت گیرد، تا عیب‌یابی ساده‌تر باشد.
تذکر مهم در سیم کشی ساختمان
نیاز به ذکر است که هنگام سیم کشی ساختمان ضروری است که به یکسری نکات و تذکرات توجه کنید تا مشکلی در انجام این فرآیند پیش نیاید و کار تمیز صورت بگیرد. بنابراین در این قسمت به یکسری از تذکرات اشاره کرده‌ایم که به شما در سیم کشی کمک خواهد کرد.
- توجه داشتن به اینکه تنها در یک لوله، سیم تلفن و برق قرار داد استاندارد و درست نیست بنابراین از انجام این کار خودداری کرده. از قوطی‌ها بیش از اندازه استفاد کردن صحیح نیست و همچنین از به کار بردن قوطی‌های خراب و شکسته شده خودداری کنید.
- این نکته بسیار مهم است که برای حمام‌ها از پریزهای ضد آب استفاده کنید، زیرا اگر از این کلیدها استفاده نشود و آب وارد آن شود اتصالی صورت می‌گیرد. همچنین در نقاط نزدیک به روشویی حتی الامکان از کلید و پریز استفاده نکنید و فاصله را رعایت کنید.
- انواع رنگ سیم‌هایی که در سیم کشی ساختمان استفاده می‌شوند، مطابق استاندارد باشد. همچنین بهتر است، سیم ارت و تجهیزات انتقال ارت را نیز در سیم‌کشی لحاظ کنید.
- به جریان و توان عبوری مورد نیاز برای هر بخش دقت کنید تا سیم‌های مورد استفاده ضعیف نباشند، که در این‌صورت ممکن است در ادامه و در صورت مصرف زیاد دچار سوختگی شوند. معمولا سیم‌های 5/2 برای عمده‌ی قسمت‌های سیم‌کشی ساختمان مناسب هستند؛ اما برای انشعابات اصلی بهتر است از سیم‌های قوی‌تر استفاده کرد. همچنین سیم‌های 5/1 برای مصرف‌کننده‌های روشنایی مناسب هستند.
- استفاده از ابزار و وسایل با کیفیت و همینطور رعایت فاصله‌ی استاندارد به هنگام سیم کشی مهم است، پس به این تذکر مهم توجه فرمایید.