بررسی و مقایسه انواع سیم و کابل

سیم و کابل تجهیزات مهم در امر برق‌رسانی محسوب می‌شوند؛ از این لوازم به طور گسترده در پست‌های انتقال جریان برق، کارخانه‌ها، ساختمان‌های مسکونی، لوازم الکتریکی، تاسیسات مخابراتی و شبکه، استفاده می‌شود. به خاطر همین کاربردهای گوناگون، شاهد تولید انواع مختلف سیم و کابل هستیم که در هنگام خرید، بایستی مدل مناسب را با توجه به کاربرد و نیاز مورد نظر، به درستی گزینش کنیم. انتخاب ناصحیح سیم‌های برق علاوه بر احتمال آسیب به لوازم و تاسیسات الکتریکی، می‌تواند خطراتی نظیر آتش سوزی را نیز در پی داشته باشد. به همین خاطر مقایسه انواع سیم و کابل، از جهات مختلفی حائز اهمیت خواهد بود. ما در این مقاله از سایت فروشگاهی سیم و کابل کسری به این موضوع می پردازیم. همچنین می‌توانید انواع سیم و کابل خراسان افشار نژاد و سیم و کابل کسری را از فروشگاه خریداری نمایید.

تفاوت سیم و کابل

گرچه این دو عبارت عموماً در کنار هم به کار می‌روند و کاربرد هر دو نیز انتقال جریان برق است. اما یک تفاوت اساسی با هم دارند. سیم متشکل از یک هادی به همراه عایق و روکش است؛ در حالی که کابل از دو یا چند رشته سیم تشکیل می‌شود که با داشتن یک روکش جامع، یکپارچه هستند. در عمده سیم‌کشی‌ها به بیش از یک رشته سیم برای انتقال جریان نیاز است و کابل‌های برق می‌توانند راهکاری مناسب برای این منظور باشند. ضمن اینکه با توجه به حالت متمرکزی که دارند، ظاهری ایده‌آل و ایمنی بالاتری نیز فراهم می‌کنند. کابل‌های برق می‌توانند 2، 3 یا تعداد بیشتری سیم برق داشته‌باشند و حتی کابل‌هایی که برای ارسال سیگنال‌های الکتریکی به کار می‌روند، گاها بیش از ده رشته دارند.

معرفی انواع سیم

سیم‌های برق در انواع مختلفی از نظر نوع، جنس و اندازه هادی و جنس عایق و روکش ساخته‌می‌شوند. سیم‌های برق در انواع افشان، نیمه افشان و مفتولی تولید می‌شوند. در بحث مقایسه انواع سیم و کابل افشان و مفتولی باید گفت که سیم‌های افشان به خاطر انعطاف پذیری بیشتر، برای استفاده در محیط‌هایی که نیاز به تغییر مسیر و انعطاف سیم دارند، مناسب هستند. سیم‌های مفتولی نیز با توجه به مقاومت کمتر قیمت مناسب‌تر، برای انتقال توان در مسیرهای طولانی، بهترین گزینه هستند.
سیم‌ها برای انتقال جریان برق و یا استفاده به عنوان سیم ارت، تولید می‌شوند. البته این را هم باید در نظر داشت که سیم‌های ارت، ضمن اینکه برای تشخیص ساده‌تر دارای روکش با رنگ سبز و زرد هستند، هادی با مس خالص‌تری نیز دارند.

معرفی انواع کابل

از کابل‌های برق به طور گسترده برای سیم‌کشی‌های محیط‌های خارجی و کاربردهای صنعتی و معمولی استقاده می‌شود. کابل‌های برق نیز از نظر تعداد رشته‌های سیم، سطح مقطع، نوع و جنس هادی و روکش و همچنین کاربرد، انواع مختلفی دارند.
کابل‌های برق علاوه بر اینکه از نظر سایز هادی و مشخصات روکش، انواع مختلفی دارند، در مدل‌های مختلف و برای کاربردهای متفاوتی تولید می‌شوند. کابل‌ها بر اساس کاربرد، به موارد زیر تقسیم بندی می‌شوند.

• کابل قدرت (فشار قوی، فشار متوسط و فشار ضعیف)
• کابل شبکه
• کابل مخابراتی
• کابل کواکسیال
• کابل فیبر نوری
• کابل زمینی و هوایی

مقایسه انواع سیم و کابل

سیم‌های برق از یک هادی از جنس مس یا آلومینیوم تشکیل می‌شوند که توسط روکش و عایق احاطه شده‌است. جنس، حالت و سطح مقطع هادی، سطح ولتاژ و جریان مجاز عبوری از سیم را تعیین می‌کند. جنس غلاف، روکش و عایق نیز ملاحظات ایمنی، میزان مقاومت فیزیکی و مناسبت سیم برای کاربردهای مختلف را تعیین می‌کند. به عنوان مثال سیم‌هایی که دارای هادی قطورتر هستند، توان انتقال جریان بیشتری را دارند. همچنین سیم‌هایی که برای کاربردهای خاص، نظیر استفاده در محیط‌های مستعد آتش سوزی به کار می‌روند، بایستی دارای روکش‌های مخصوص با قابلیت مقاومت در برابر حرارت بالا باشند. بنابراین هر کدام از مدل‌های سیم و کابل، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند و به همین علت، مقایسه انواع سیم و کابل اهمیت دارد.

مشخصات سیم و کابل، به صورت علائم اختصاری بر روی آنها درج می‌شود. آشنایی با این علائم و دقت به آنها در هنگام خرید سیم و کابل برق، ‌می‌تواند از خطرات و آسیب‌های احتمالی جلوگیری کند. در این بخش به بررسی انواع سیم و کابل از دیدگاه مشخصات مختلف، می‌پردازیم.

از نظر جنس هادی

در مقایسه انواع سیم و کابل باید گفت که سیم‌های برق از نظر جنس هادی سیم‌های برق، با هادی‌های آلومینیومی یا مسی تولید می‌شوند. گرچه استفاده از مس به عنوان هادی سیم‌های برق، از دهه‌ها قبل مرسوم بوده، اما کمیاب بودن و گرانی این فلز، سبب شده‌است تا از آلومینیوم نیز به عنوان یک جایگزین ارزان‌تر، در ساخت سیم‌های برق استفاده شود. گرچه آلومینیوم در رسانایی و انعطاف پذیری، ضعیف‌تر از مس است، اما قیمت ارزان‌تر و وزن سبک‌تر سبب شده تا برای ساخت بسیاری از انواع سیم و کابل مناسب باشد.

از نظر ساختار هادی

با بررسی انواع سیم و کابل، متوجه می‌شویم که از نظر حالت هادی نیز سیم‌های برق را به صورت هادی‌های مفتولی، نیمه افشان و افشان تولید می‌کنند که سیم‌های افشان انعطاف پذیری بسیار بیشتری نسبت به مدل‌های مفتولی دارند. گرچه سیم‌های مسی در انواع مختلف افشان، نیمه افشان و مفتولی تولید می‌شوند؛ اما آلومینیوم با توجه به عدم انعطاف پذیری کافی و شکنندگی، مکان تولید به صورت رشته‌های نازک برای تولید سیم افشان را ندارد.

سطح مقطع هادی

قطر هادی سیم یا همان سطح مقطع سیم‌های برق، تعیین کننده ظرفیت انتقال جریان سیم است. هرچه یک سیم قطورتر باشد، میزان جریان مجاز عبوری از آن بیشتر خواهد بود. در بررسی انواع سیم و کابل از نظر ظرفیت انتقال جریان، باید در نظر داشت که ظرفیت انتقال جریان سیم‌ها صرفا وابسته به سطح مقطع هادی سیم نیست. با توجه به رسانندگی بیشتر مس نسبت به آلومینیوم، دو سیم مسی و آلومینیومی با سطح مقطع یکسان، سیم مسی ظرفیت انتقال جریان بیشتری دارد و جریان بیشتری را می‌تواند منتقل کند.

از نظر نوع روکش

جنس روکش‌هایی که برای پوشش هادی سیم‌های برق به کار برده‌می‌شوند، یکسان نیست و برای کاربردهای مختلف، از روکش‌های متفاوت استفاده می‌شود. معمولاً روکش سیم‌های برق از جنس پی‌وی‌سی، پلی اتیلن، پلی پروپیلن و یا سیلیکون ساخته‌می‌شوند. همه این روکش‌ها ضمن اینکه عایق مناسبی برای عدم انتقال جریان برق به بیرون هستند؛ اما میزان مقاومت فیزیکی و حرارتی متفاوتی دارند. به عنوان مثال برای تولید سیم‌های نسوز و اعلام حریق، از روکش‌های سیلیکونی استفاده می‌شود که توان تحمل دما را تا ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد دارند.

انواع کابل از نظر تعداد رشته سیم‌ها

کابل‌های برق در مدل‌های مختلف با دو الی چند رشته سیم تولید می‌شوند. انتخاب کابل برق مناسب از این دیدگاه، به نوع کاربرد آن وابسته است. به عنوان مثال برای انتقال جریان برق در سیستم‌های تک فاز، یک کابل دو رشته کافی خواهد بود. کابل‌کشی‌های برقی که دارای سیستم ارتینگ هستند نیز به کابل‌های سه رشته نیاز دارند. به همین ترتیب برای ‌کابل‌کشی‌های برق سیستم‌های سه فاز، کابل‌های ۴ و ۵ رشته مناسب هستند.

انواع کابل برق از نظر سطح ولتاژ

از کابل‌های برق به طور گسترده برای انتقال برق در سیستم‌های توزیع و پست‌های برق استفاده می‌شود؛ به همین خاطر برق در برخی از جاها و پیش از ترانس‌های توزیع برق، کابل‌های برق بایستی توان تحمل ولتاژ‌های بسیار بالا تا حتی بیش از ۱۰۰ کیلو ولت را نیز داشته باشند. کابل‌های برق از این حیث به سه دسته کابل فشار قوی، فشار متوسط و فشار ضعیف تقسیم بندی می‌شوند.

انواع کابل برق از نظر محل استفاده

از نظر نوع کاربرد و محل نصب، کابل‌های برق را در انواع مختلف و با ویژگی‌های ساختاری متفاوت تولید می‌کنند. از این حیث کابل‌های برق به کابل‌های هوایی، کابل‌های زمینی و کابل‌های ساختمانی تقسیم بندی می‌شوند. کابل‌های هوایی دارای عایق پلی اتیلن هستند و به گونه‌ای ساخته‌می‌شوند که وزن کمتری داشته‌باشند. همچنین کابل‌ زمینی دارای هادی مسی و روکش از جنس p.e.t است و عموماً با شیلدهای فلزی، محافظت می‌شود.

کابل‌های برق از نظر نوع کاربرد

یکی از مهمترین مباحث در مقایسه انواع سیم و کابل، نوع کارایی آنهاست. تمامی کابل‌های برق ساختار یکسانی ندارند. کابل‌های برق عموماً برای انتقال قدرت، انتقال سیگنال‌های الکتریکی و راه اندازی تجهیزات و لوازم الکترونیکی، استفاده می‌شوند. کابل‌های انتقال قدرت در سه دسته فشار قوی، متوسط و ضعیف و در سیستم‌های توزیع برق و کابل کشی به محیط‌های صنعتی و مسکونی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کابل‌ها در انواع هوایی و زمینی تولید می‌شوند.  برای انتقال سیگنال نیز انواع مختلفی از جمله کابل‌های مخابراتی، کواکسیال، کابل شبکه کابل‌های ابزار دقیق وجود دارند. کابل‌های برق معمولی ساختمانی یا کابل‌های سبک نیز در سطوح مقطع مختلف و با ظرفیت جریان‌های متفاوت تولید می‌شوند و برای کابل کشی در محیط‌های خارجی و استفاده در ساختمان‌ها و لوازم الکتریکی، کاربرد دارند.

نوع حفاظت مکانیکی

موضوع مهم دیگری که در بررسی انواع سیم و کابل اهمیت دارد، نوع و میزان حفاظت مکانیکی سیم و کابل است. کابل‌های برق از این منظر در دو نوع کابل‌های مسلح و کابل‌های غیر مسلح تولید می‌شوند.

• کابل‌های مسلح برای تحمل ضربه‌های فیزیکی، نفوذ رطوبت، فشار، مواد شیمیایی و خورنده طراحی و تولید می‌شوند. معمولا در ساخت این نوع کابل‌ها از غلاف‌های سربی و روکش فولادی در لایه‌های کابل استفاده می‌شود.
• کابل‌های غیر مسلح نیز فاقد لایه‌های فلزی محافظ و دارای روکش معمولی هستند. به همین خاطر برای استفاده خارجی در محیط‌هایی که دارای تنش‌های مکانیکی و مواد شیمیایی هستند، مناسب نخواهند بود. اما گزینه‌هایی مقرون به صرفه برای استفاده در محیط‌های داخلی و محل‌های کم خطر هستند.

استاندارد

هر یک از مدل‌ها و انواع سیم و کابل‌های برق، دارای استاندارد و مشخصات خاص خود هستند که به صورت استانداردهای بین المللی یا استاندارد داخلی ملی ایران، تعریف می‌شوند. جهت دریافت این استانداردها، سیم و کابل‌های تولیدی شرکت‌های تولید کننده، بایستی آزمون‌های الکتریکی مشخص را بگذرانند. به همین خاطر توجه به دارا بودن استانداردهای لازم، در هنگام خرید سیم و کابل ضروری است. سیم‌های افشان، مفتولی، مسی، آلومینیومی، فشار قوی، فشار متوسط و … هر یک استانداردهای خاص خود را دارند. همچنین برای سیم‌های با کاربری خاص نظیر سیم‌های نسوز و کابل‌های شبکه نیز مشخصات و استانداردهای مخصوص، توسط سازمان‌های ناظر، تعیین می‌گردد.